Pyłek kwiatowy jest z całą pewnością jednym z najbardziej wartościowych i odżywczych produktów roślinnych. Pyłek to męskie komórki rozrodcze powstające w pylnikach roślin nasiennych w postaci drobnych ziaren. Posiadają one kompleks składników niezbędnych do przetrwania gatunku np.: środki konserwujące i zabezpieczające przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi. Pyłek bywa wielokolorowy: od białego poprzez odcienie żółtego, czerwonego, po zielony, błękitny i czarny. Różne rośliny wytwarzają pyłek o różnej barwie, kształcie, różnej wartości i ilości. Np. jeden kwiatostan kukurydzy może wytworzyć ok. 50 mln ziaren pyłku, jabłoni 100 tys., mniszka 240 tys.
Dla pszczół pyłek jest źródłem białka, niezbędnego przy żywieniu larw i młodych robotnic. Pszczoły są anatomicznie przystosowane do zbioru pyłku. Na trzeciej parze odnóży posiadają tzw. ”koszyczki” które służące im do składania oraz transportu do ula, zebranych i zlepionych w grudki ziaren pyłku. Pyłek zebrany z pręcików kwiatów zostaje przeniesiony do ula. Po rozdrobnieniu, nawilżeniu miodem i dodaniu enzymów przez pszczoły, produkt zostaje ubity główkami w komórkach. Następnie w plastrach zachodzą procesy podobne do tych które występują w kiszonkach, a m.in. wytwarzany jest wtedy kwas mlekowy, w wyniku czego powstaje trwałe i wartościowe, bardzo pożywne, także dla ludzi lekarstwo zwane pierzgą.
Natomiast przynoszony przez pszczoły do ula pyłek jest podbierany, suszony i wykorzystywany jako wspomniana odżywka, naturalny,niesyntetyczny, nie dający ubocznych skutków ani „przyzwyczajenia” się organizmu, coraz bardziej poszukiwany lek.
Skład chemiczny pyłku jest bardzo bogaty i to on decyduje o jego nieocenionej wartości dla organizmu ludzkiego.
Pyłek zawiera m.in.:
- węglowodany,
- fruktozę i glukozę,
- białko: aminokwasy egzogenne,
- lipidy: niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, fosfolipidy i fitosterole,
- związki fenolowe, flawonoidy, kwasy fenolowe,
- leukoantocyjany, katechiny,
- witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A,D,E,
- witaminy rozpuszczalne w wodzie: B1, B3,B6 oraz
- biopierwiastki – makroelementy takie jak wapń, fosfor, magnez, potas
- mikroelementy – żelazo, cynk, miedź, mangan, krzem.
Razem udokumentowano w pyłku ponad 250 składników (niektóre źródła podają nawet 450),stąd jego prozdrowotne i lecznicze właściwości.
Liczne, potwierdzone badania medyczne wykazały, że pyłek obniża zawartość cholesterolu we krwi, osłania i odtruwa tkankę wątrobową, poprawia funkcjonowanie przewodu pokarmowego, wzmaga wydzielanie soków trawiennych, a także niektórych hormonów (testosteronu, insuliny, tyroksyny), wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych, działa przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo, podwyższa naturalną odporność organizmu.
Jest więc pyłek skutecznym lekiem w takich chorobach jak: wrzody żołądka, dwunastnicy, przewlekłe biegunki i uporczywe zaparcia.
Pyłek ma wyraźne działanie przeciwmiażdżycowe. Warto go stosować w schorzeniach naczyń wieńcowych serca, w stanach pozawałowych, w zaburzeniach krążenia, przy zbyt wysokim lub zbyt niskim ciśnieniu, które w łagodny sposób reguluje.
Przyjmowanie pyłku przez osoby starsze powoduje zahamowanie zmian miażdżycowych w naczyniach mózgu, zanik bólu, poprawę pamięci i ogólnego samopoczucia. Pyłek poprawia też krążenie obwodowe, szczególnie kończyn dolnych, działa rozkurczowo na naczynia wieńcowe.
Pyłek działa osłaniająco na komórki wątroby, tak w procesach zapalnych, pourazowych, jak i w przypadkach polekowych. Wskazany jest więc w zapaleniach wątroby, tak na tle bakteryjnym, jak i wirusowym; w toksycznym uszkodzeniu na tle przewlekłego alkoholizmu, w zaniku wątroby, jej marskości oraz stanach pourazowych.
Składniki pyłku, głównie tokoferole, fitosterole, selen, lipidy i inne likwidują zaburzenia funkcjonowania gruczołów płciowych, cofanie zmian zapalnych i przerostowych w gruczole krokowych (88 % skuteczności), likwidują zaleganie moczu. Pyłek poprawia też spermatogenezę u mężczyzn i owogenezę u kobiet, zapobiegając tym samym poronieniom.
Pyłek zapobiega niedokrwistości spowodowanej niedoborem żelaza, miedzi, kobaltu i mangany, tak u dorosłych jak i u dzieci, pomaga przy rozwoju.
Przyjmowanie pyłku zwiększa wydzielanie działającej przeciwcukrzycowo insuliny, powoduje też wzrost wydzielania tyroksyny w niedoczynności tarczycy.
Dzięki obecności w pyłku m.in. witaminy A, ryboflawiny, jego przyjmowanie powoduje wyraźną poprawę wzroku, a nawet cofanie się zmian chorobowych wywołanych zapaleniem siatkówki, rogówki i spojówek.
Pyłek powoduje poprawę ukrwienia tkanki nerwowej, normalizuje poziom biopierwiastków i związków biotycznych, prowadząc do poprawienia koncentracji. Obniża stany napięcia nerwowego i pobudzenia psychoruchowego, prowadzi do poprawy samopoczucia, działa uspokajająco.
Pyłek zmniejsza też, w odczuwalnym stopniu, bóle organizmu przy chorobach nowotworowych, szczególnie w chorych na białaczkę.
Przyjmując pyłek w maksymalnych dawkach uzupełniamy składniki konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto pyłek pomoże w problemach wynikająceych z niewłaściwego odżywiania, przyjmowania leków, używania wyjałowionego przez środki chemiczne(opryski, nawożenie, przetwórstwo, konserwację pokarmu). W ten sposób chronimy nasz organizm przed skutkami promieniowania jonizującego, w tym oddziaływania telewizora czy komputera. Bardzo istotną zaletą pyłku jest jego nietoksyczność i brak skutków ubocznych, mimo długotrwałego stosowania.
Dawkowanie pyłku
Podstawowa dawka lecznicza pyłku dla dorosłych, to 4-8 łyżeczek do herbaty, czyli 30-36g. Czubata łyżeczka suszonego pyłku to 8 g, płaska to 5 g. Dawka profilaktyczna dla dorosłych to 15-20g na dobę. Małym dzieciom do 7 lat podajemy 1/3 dawki, większym ½ dawki dla dorosłych.
Dawki te, w zależności od możliwości ich przyjmowania, dzielimy na dwie lub trzy porcje, zaczynając od dawek niepełnych i stopniowo dochodząc do pełnej dawki.
Suszony pyłek, a taki najczęściej mamy możliwość nabycia, w niewielkim stopniu jest wykorzystywany przez nasz układ pokarmowy. Aby temu zapobiec należy go, na kilka godzin (minimum trzy) przed spożyciem rozpuścić w mleku, jogurcie, wodzie, soku czy miodzie i w tej postaci przyjmować na ok. 30 minut przed posiłkiem. Zaleca się spożywanie pyłku razem z miodem rozpuszczonym w wodzie. Najlepiej, gdy przyrządzony on jest wieczorem, a rano spożyty lub przyrządzony rano i spożyty wieczorem, wtedy 2-3 godz. po posiłku.
Ponieważ efekty osiąga się tylko poprzez systematyczne i trwałe zażywanie, jak przy każdym leku ziołowym, pyłek należy zażywać 2-4 razy w roku przez okres 4-6 tygodni.
Przyjmując pyłek czy pierzgę razem z innymi produktami pszczelimi (miód, propolis, mleczko) możemy zmniejszyć dawkę pyłku o połowę, ponieważ produkty te wzajemnie wzmacniają swoje oddziaływanie na nasz organizm.